Savoir vivre w cerkwi
1 komentarzdo Savoir vivre w cerkwiPoradnik Pielgrzyma Kamil Landowskicerkiew, pielgrzymka, prawosławie, savoir vivre
Podczas podróży poznajemy kulturę kraju lub regionu który odwiedzamy, a świątynie są jednymi z pierwszych miejsc, do których się udajemy. Bez względu na to jaka religia dominuje w odwiedzanym miejscu, często można natknąć się jednocześnie na kościoły katolickie, cerkwie, synagogi czy meczety. Najlepszym przykładem miejsca, gdzie turyści mają do czynienia z kilkoma religiami w tym samym czasie jest Jerozolima będąca świętym miastem trzech religii monoteistycznych: judaizmu, chrześcijaństwa i islamu. Rocznik statystyczny Jerozolimy z 2000 roku podaje, iż na terenie miasta znajdowały się wówczas 1204 synagogi, 158 kościołów oraz 73 meczety. Odwiedzając świątynie różnych wyznań należy pamiętać, że w każdym miejscu kultu obowiązują inne zasady.
W poniższym wpisie podpowiadamy podstawowe zasady savoir vivre, które obowiązują w cerkwi.
Cerkiew oznacza w języku greckim „dom Pana”. Jest to budynek przeznaczony do sprawowania nabożeństw w obrządku prawosławnym lub unickim (grekokatolickim). Cerkiew według tradycji powinna być wybudowana na najwyższym wzniesieniu w okolicy. Najbardziej charakterystyczną cechą są kopuły, które symbolizują niebo, Boga i świętych. Liczba kopuł nie pozostaje bez znaczenia. Zależnie od ich ilości przypisywana jest im różna symbolika. Jedna kopuła symbolizuje jedynego Boga. Trzy kopuły odnoszą się do Trójcy Świętej. Pięć kopuł przedstawia Jezusa Chrystusa i czterech ewangelistów. Siedem kopuł symbolizuje 7 sakramentów. Trzynaście kopuł oznaczać ma Jezusa Chrystusa i dwunastu apostołów.
Wnętrze świątyni prawosławnej przypomina kościół katolicki. Prezbiterium od nawy oddziela ikonostas (pokryta ikonami ściana), który ma troje drzwi. Przez boczne do ołtarza przechodzą diakoni i ministranci podczas sprawowania nabożeństwa. Na co dzień przez środkowe drzwi, zwane wrotami królewskimi, może przejść jedynie biskup, a kapłani i diakoni tylko podczas sprawowania nabożeństw. Za ikonostas mogą wejść jedynie mężczyźni.
Świątynie prawosławne w większości przypadków można odwiedzać w celach turystycznych. Jeśli chodzi o zasady savoir vivre – przed wejściem do cerkwi kobiety powinny mieć włosy zakryte chustą z szacunku dla świętych tradycji kościoła prawosławnego. Zdarza się, że tuż przy wejściu znajdują się kosze z chustami dla kobiet, które zapomniały nakrycia głowy. Ubranie, w którym wchodzimy powinno być schludne i nie eksponujące nagości. Panie powinny zakrywać ramiona oraz dekolt, a spódnice muszą zakrywać kolana. Mężczyźni nie zostaną wpuszczeni do cerkwi w krótkich spodenkach i koszulce odkrywającej ramiona.
Zwiedzając cerkiew należy pamiętać, że w środku mogą przebywać również osoby, które się modlą. Wobec tego wszelkie rozmowy i komentarze najlepiej pozostawić na później. Warto również wcześniej zorientować się czy można robić zdjęcia. Najczęściej zdarza się, że fotografowanie jest dozwolone jedynie bez użycia lampy błyskowej lub za dodatkową opłatą. Kategorycznie nie wolno wchodzić, ani zaglądać za ikonostas.
Jeżeli podczas naszego pobytu w cerkwi odbywa się liturgia, wierni kościoła katolickiego mogą w niej uczestniczyć. Przyjęcie Eucharystii jest możliwe po wcześniejszym uzgodnieniu tego z duchownym prawosławnym. Z uwagi na odmienne przepisy i zwyczaje, każdy katolik chcący przystąpić do komunii świętej musi również poddać się dyscyplinie tego Kościoła. Zobowiązuje się wówczas do spowiedzi przed przyjęciem komunii oraz zachowaniem odpowiednio długiego postu eucharystycznego.
Na koniec warto jeszcze wspomnieć o tym jak zwracać się do prawosławnego duchownego. Określenie „pop” niesie ze sobą obecnie wiele negatywnych skojarzeń i można je porównać do słowa „klecha”. Wierni do swojego duchownego zwracają się „batiuszka”. Rozmawiając z duchownym można użyć zwrotów „proszę ojca” lub po prostu „proszę księdza”. Na powitanie podobnie jak w kościele katolickim mówimy „Szczęść Boże”.
Oprócz savoir vivre obowiązującego w cerkwi opisaliśmy również zasady zachowania się w świątyniach innych wyznań: